Με αφορμή πρόσφατα περιστατικά καταστροφής αμμοθινικών σχηματισμών σε παράκτιες θέσεις του Νομού Χανίων, η Διεύθυνση Δασών Χανίων υπενθυμίζει την ανάγκη για την άμεση προστασία και ορθολογική διαχείριση αυτών των ευαίσθητων οικοσυστημάτων.
Οι παράκτιες αμμοθίνες σχηματίζονται από τη μεταφορά φερτών υλικών μέσω της θαλάσσιας και ανεμικής δράσης και αποτελούν σημαντικό φυσικό φραγμό έναντι της διάβρωσης. Η βλάστηση των θινών, η οποία αποτελείται από ανθεκτικά ποώδη, θαμνώδη και δενδρώδη είδη, όπως οι θαλάσσιοι άρκευθοι (Juniperus macrocarpa, Juniperus. phoenicea) και το θαλάσσιο κρινάκι (Pancratium maritimum), συμβάλλει καθοριστικά στη σταθεροποίηση του εδάφους, στη συγκράτηση της άμμου και στην προστασία της ακτογραμμής και των ενδοχωρικών φυτοκοινοτήτων από την υφαλμύρινση και τις επιπτώσεις της κλιματικής μεταβλητότητας.
Σε πλήθος παραλιών της Κρήτης συναντώνται σημαντικά συστήματα αμμοθινών και αμμολόφων με τα περισσότερα από αυτά να είναι ενταγμένα στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000.
Πέρα από τον οικολογικό τους ρόλο, τα αμμοθινικά συστήματα χαρακτηρίζονται από μοναδική αισθητική αξία. Η φυσική μορφολογία και η ιδιαίτερη βλάστησή τους συνθέτουν τοπία υψηλής οπτικής ποιότητας, προσελκύοντας επισκέπτες που αναζητούν αυθεντικό φυσικό περιβάλλον και ήπιες μορφές τουρισμού.
Παρά τη σημασία τους ωστόσο, έχουν υποστεί σοβαρή υποβάθμιση λόγω της έντονης τουριστικής πίεσης και της χρήσης των παραλιακών ζωνών για μη συμβατές δραστηριότητες.
Συγκεκριμένα, οι βασικότερες πιέσεις περιλαμβάνουν:
- αμμοληψία και καταστροφή της φυσικής διαστρωμάτωσης των θινών,
- καταπάτηση και εκχέρσωση της βλάστησης,
- αυθαίρετες κατασκευές (καντίνες, σταθεροί διάδρομοι, πλατφόρμες),
- οργώματα και καθαρισμοί που αλλοιώνουν το φυσικό ανάγλυφο,
- κίνηση τροχοφόρων οχημάτων και στάθμευση εντός οικοτόπων,
- ρίψη στερεών αποβλήτων και φύτευση ξενικών ή εισβολικών φυτών.
Οι ενέργειες αυτές διαταράσσουν τις λειτουργίες των θινών και επιταχύνουν τη διάβρωση, την απώλεια βιοποικιλότητας και τελικά την οικολογική κατάρρευση των παράκτιων ζωνών. Ειδικά είδη όπως το Androcymbium rechingeri, ενδημικό της Δυτικής Κρήτης, απειλούνται άμεσα.
Η Διεύθυνση Δασών Χανίων υλοποιεί διαχρονικά δράσεις προστασίας και αποκατάστασης, ενώ συμμετέχει και σε ευρωπαϊκά έργα όπως το «LIFE JUNICOAST, το οποίο αφορά τη διατήρηση των οικοτόπων των Juniperus και περιλαμβάνει παρακολούθηση, αποκατάσταση και ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών.
Παρόλο που οι περισσότεροι οικότοποι βρίσκονται σε εκτάσεις εκτός αρμοδιότητας της Δασικής Yπηρεσίας, η Υπηρεσία τονίζει ότι η ευθύνη για τη διατήρησή τους είναι συλλογική. Ιδιαίτερη προσοχή οφείλουν να επιδείξουν οι αρμόδιοι φορείς διαχείρισης παραλιών, οι τουριστικές επιχειρήσεις και οι επισκέπτες.
Η μακροχρόνια επιβίωση των αμμοθινικών συστημάτων αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος της Κρήτης, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των παράκτιων ζωνών και τη διατήρηση του τουριστικού προϊόντος σε ανταγωνιστικό επίπεδο. Η μη βιώσιμη διαχείριση οδηγεί αναπόφευκτα στην οικολογική και οικονομική υποβάθμιση.
Η Διεύθυνση Δασών Χανίων καλεί κάθε πολίτη και φορέα να συμβάλει ενεργά στην προστασία και ανάδειξη των αμμοθινών, ως πολύτιμο στοιχείο της φυσικής κληρονομιάς του νησιού και θεμέλιο για την αειφόρο ανάπτυξη των παραλίων μας.
