Το Σαββατοκύριακο 16 και 17 Δεκεμβρίου 2023, η Δήμαρχος Γαύδου Λίλιαν Στεφανάκη παρευρέθηκε στο συνέδριο που διοργάνωσε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος/Τμήμα Ανατολικής Κρήτης, με θέμα «Υδρογονάνθρακες, Ενεργειακή Μετάβαση, Υδρογόνο – Η Κρήτη Ως Ενεργειακός Κόμβος».
Στο συνέδριο ήταν ομιλητές οι πρώην Υπουργοί Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ.κ. Μανιάτης και Σταθάκης, εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας, περιβαλλοντικών οργανώσεων (WWF), αλλά και εκπρόσωποι εταιριών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας. Μάλιστα, υπήρχε η δυνατότητα παρακολούθησης των εργασιών από κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη, μέσω του διαδικτύου σε live streaming. Να σημειωθεί δε ότι παρέμβαση και ερωτήματα στο συνέδριο έγιναν και από την “Πρωτοβουλία κατά των εξορύξεων” και στην Κρήτη.
Η Δήμαρχος Γαύδου παρακολούθησε τις διήμερες εργασίες του συνεδρίου και αυτός ήταν ο λόγος αλλαγής της ημερομηνίας ορκωμοσίας της νέας δημοτικής Αρχής του νησιού.
Σημαντικές ήταν οι επιστημονικές πληροφορίες για το ιστορικό, τον τρέχοντα σχεδιασμό, αλλά και το τι μέλλει γενέσθαι με τις γεωτρήσεις κοντά στη Γαύδο, που βεβαίως αφορούν περισσότερο. Πρόκειται για περιοχές όπου υπάρχει η πιθανότητα ύπαρξης κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Στατιστικά και με γνώμονα τον αριθμό των γεωτρήσεων που γίνονται σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και των αποτελεσμάτων, η όποια πιθανότητα να βρεθούν αξιόλογα αποθέματα είναι μικρή, αν και τις οριστικές απαντήσεις θα τις δώσουν οι γεωτρήσεις που θα γίνουν.
Θα πρέπει να διευκρινιστεί πως οι γεωτρήσεις που πρόκειται να γίνουν είναι το τελευταίο στάδιο του ερευνητικού επιπέδου, καθώς θα γίνουν συνολικά επτά ερευνητικές γεωτρήσεις σε ορισμένες μόνο περιοχές -μακριά από τις ακτές- μέχρι το τέλος του 2026. Τότε και μόνο τότε θα έχουμε οριστικές απαντήσεις σε όλα όσα “θεωρητικά” ακούγονται και γράφονται και που “πυροδοτούν” μόνο διχόνοια μέσα από την διχογνωμία.
Μια αξιοσημείωτη διαπίστωση που αναφέρθηκε είναι το γεγονός ότι οι στόχοι για πράσινη ενέργεια που έχουν τεθεί στην Ευρώπη θα οδηγήσουν στο μέλλον σε έλλειμμα ζήτησης σε ορυκτά καύσιμα όπως είναι και το φυσικό αέριο, κάτι που ήδη συμβαίνει στη Δανία.
Η εισήγηση του ομότιμου καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης και ομότιμου ερευνητή της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Καναδά, Αντώνη Φώσκολου, που παρουσιάστηκε διαδικτυακά, είναι ένα “φανταστικό” σενάριο και όπως αναφέρθηκε από τους υπόλοιπους ερευνητές, δεν βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα. Βασίζεται σε υποθέσεις και παραδοχές που εκφεύγουν από την επιστημονική, πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα της Ελλάδας και της Γαύδου.
Οι απόψεις της δημοτικής Αρχής Γαύδου έχουν εγγράφως διατυπωθεί από τον Οκτώβριο του 2019, στο πλαίσιο διαβούλευσης της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων του προγράμματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης.
Να υπενθυμιστεί στους ανθρώπους της Γαύδου ότι η τότε δημοτική Αρχή είναι η ίδια που εκλέχθηκε εκ νέου φέτος τον Οκτώβριο. Οι απόψεις μας δεν αλλάζουν, οι θέσεις είναι ξεκάθαρα διατυπωμένες και καταγεγραμμένες. Για την δημοτική Αρχή Γαύδου, το μοναδικό μέλημα είναι η προστασία του νησιού και των ανθρώπων του, η αναγνώριση της προσφοράς των ακριτών από την Πολιτεία και η βελτίωση της καθημερινότητάς τους, χωρίς να υπονομεύουμε το μέλλον των παιδιών μας.
Και επειδή τα γραπτά μένουν…
ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2019)
-
Το Πρόγραμμα έχει αποκλείσει τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000, καθώς και όλες τις θαλάσσιες ζώνες που θα μπορούσαν να επηρεασθούν δυσμενώς από την υλοποίηση του Προγράμματος, όμως η παραχώρηση «ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ» βρίσκεται κοντά σε πολλές περιοχές Natura με την Γαύδο να είναι μία από αυτές.
-
Η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων με τον αντίστοιχο κίνδυνο ατυχήματος – σε βάθη για τα οποία η τεχνογνωσία εξόρυξης, όπως μαθαίνουμε, είναι ακόμη ανεπαρκής αλλά και η δημιουργία των αντίστοιχων λιμενικών εγκαταστάσεων για την υποστήριξη της άντλησης και μεταφοράς των προϊόντων υδρογονανθράκων αλλά και των (τοξικών) αποβλήτων από την εξορυκτική διαδικασία στη Γαύδο και στις παράκτιες περιοχές της νότιας Κρήτης, μας προκαλεί μεγάλη ανησυχία. Ανησυχούμε για τις συνέπειες πάνω σε όλους εμάς που ζούμε σε αυτό τον τόπο και μας υποχρεώνουν να διαχειριστούμε τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες των σχεδίων κάποιων εταιριών.
-
Και ενώ από τη μια μεριάς ο κίνδυνος της ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ κινητοποιεί κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμούς, Πανεπιστήμια κ.λπ., που χρηματοδοτούν χωρίς φειδώ ερευνητικά προγράμματα πραγματικής ή αμφίβολης αξίας, οι συνέπειες του Προγράμματος εξόρυξης κινδυνεύουν να καταστήσουν κενό γράμμα τις εκφράσεις «βιώσιμη ανάπτυξη», «ανάπτυξη και προστασία περιβάλλοντος», «περιβαλλοντικό πλεονέκτημα μιας περιοχής» κ.λπ. την περιοχή ΜΑΣ «Νότια της Κρήτης» με το πασίγνωστο Φυσικό Περιβάλλον (Γαύδος, Φαράγγι Σαμαριάς και Αγία Ρουμέλη και κατ΄επέκταση Φαράγγι Σαμαριάς, Λουτρό κ.λπ).
-
Το παρελθόν μας κάνει καχύποπτους σε τέτοιου είδους Προγράμματα αφού στην Ελλάδα η συμμόρφωση με τις κατευθύνσεις για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας συντέλεσε σε ένα κερδοσκοπικό αλαλούμ. Η απουσία σχεδιασμού και η αντιμετώπιση της ενέργειας ως εμπορευματικού αγαθού, έχουν ως αποτέλεσμα να αυξάνουν οι εκπομπές παρά την εγκατάσταση ολοένα και περισσότερων μονάδων ΑΠΕ. Παράλληλα όμως, τόσο η τεχνολογία που επιλέχθηκε για την εκμετάλλευση των ΑΠΕ όσο και ο τρόπος εφαρμογής, δημιούργησαν νέα προβλήματα. Κατασκευάστηκαν μεγάλα αιολικά σε κορυφογραμμές, παρθένα μέρη, δάση και ευαίσθητα οικοσυστήματα με τέτοιο τρόπο και σε τέτοια κλίμακα ώστε το συνολικό οικολογικό τους αποτύπωμα να εκτιμάται ότι υπερβαίνει τις ωφέλειες. Το ίδιο ισχύει με τα φωτοβολταϊκά σε αγροτικές εκτάσεις.
-
Είμαστε καχύποπτοι με τον τρόπο που υλοποιείται η δημόσια διαβούλευση γιατί μας δημιουργείται η εντύπωση ότι πρόκειται να προωθηθεί ένα νέο επιχειρηματικό πλάνο με τεράστιες επιπτώσεις για την Κρήτη και για όλη την Ελλάδα, μακριά από την κοινωνία και χωρίς να αυτή να έχει ούτε τη στοιχειώδη δυνατότητα παρέμβασης στον αναγκαίο δημόσιο διάλογο.
-
Η ΣΜΠΕ δεν αρνείται την ύπαρξη επιπτώσεων από το Πρόγραμμα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Αντιθέτως αναγνωρίζει και κατατάσσει τις επιπτώσεις, κατηγοριοποιώντας τους πιθανούς κινδύνους από την υλοποίησή του. Για τους κινδύνους αυτούς η ΣΜΠΕ έρχεται να προτείνει διαχειριστικά μέτρα αντιμετώπισης, τα οποία δεν μπορεί να είναι εξειδικευμένα, αφού δεν έχουν καθοριστεί ακόμα οι τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν (π.χ. πλωτές ή σταθερές εξέδρες, τεχνολογία διατρήσεων, μεταφορά με αγωγούς ή πλοία κ.λπ.). Η ΣΜΠΕ αναγνωρίζει τον υποθαλάσσιο θόρυβο ως μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις που αναδύονται από την υλοποίηση του Προγράμματος, θα επηρεάσει τα κητώδη και ότι αυτός είναι δυσκολότερα διαχειρίσιμος από ένα αντίστοιχο χερσαίο Πρόγραμμα. Oι επιπτώσεις των σεισμικών ερευνών στους θαλάσσιους οργανισμούς, άρα και στο οικοσύστημα, δεν μπορούν να εξαλειφθούν, παρά μόνο να μετριαστούν. (σελ. 1-17)
-
Στις επιπτώσεις του Προγράμματος Έρευνας και Εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων πρωταρχική θέση έχει και η ατυχηματική ρύπανση με επιπτώσεις στα θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα και στην ποιότητα των θαλάσσιων υδάτων. Εάν κατά την ατυχηματική απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου στη θάλασσα, οι ποσότητες αυτές οδηγηθούν προς την παράκτια περιοχή οι επιπτώσεις θα είναι εξαιρετικά σοβαρές όχι μόνο για τα θαλάσσια είδη, αλλά και πτηνά και χερσαία είδη που διαβιούν σε αυτή. Εξαιρετικά σοβαρές θα είναι οι επιπτώσεις σε οικονομικό, βιοτικό και κοινωνικό επίπεδο στη Γαύδο αλλά και στην παράκτια ζώνη της νότιας Κρήτης που επηρεάζεται άμεσα από την περιοχή εκμετάλλευσης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το τουριστικό προϊόν της περιοχής.
-
Η ΣΜΠΕ κατατάσσει στις θετικές επιπτώσεις την αύξηση του πληθυσμού στις πλησιέστερες παράκτιες περιοχές λόγω προσφοράς θέσεων εργασίας κ.λπ., στα πλαίσια υλοποίησης του Προγράμματος. Όμως αυτό δεν είναι απαραίτητα θετικό, δεδομένης της επιβάρυνσης των παράκτιων περιοχών και της πιθανής ολοκληρωτικής αλλοίωσης του χαρακτήρα του νησιού μας. Επιπροσθέτως, η αύξηση του πληθυσμού προϋποθέτει και τις αντίστοιχες απαραίτητες υποδομές διαχείρισης λυμάτων, στερεών αποβλήτων, οδικού δικτύου. Τα οικονομικά οφέλη τουλάχιστον στο ορατό μέλλον προβλέπονται εξαιρετικά περιορισμένα ενώ το κόστος για την φήμη της Γαύδου ως παρθένο νησί και της Κρήτης ως τουριστικός παράδεισος και κατ’ επέκταση για τον τουρισμό ως βασικού πυλώνα ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας θα είναι ανυπολόγιστο. Η εξόρυξη υδρογονανθράκων θα έχει ως αποτέλεσμα την ομηρεία των τοπικών κοινωνιών, από τους Πετρελαιαγορές. Τα κέρδη δικά τους, οι ζημίες σε εμάς.. Σε περίπτωση ατυχημάτων – που έχουν ακόμη μεγαλύτερες πιθανότητες όταν πρόκειται για υποθαλάσσιες γεωτρήσεις, ή όταν αυξάνονται οι θαλάσσιες μεταφορές – οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, την υγεία, την αγροτική παραγωγή, την αλιεία και τον τουρισμό θα είναι ανυπολόγιστες. Και θα τις πληρώσουμε εμείς.
-
Τέλος, η ΣΜΠΕ -αν και δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε την τεχνική της επάρκεια- προκαλεί αμφισβητήσεις γιατί ενώ παρουσιάζει μια εμπεριστατωμένη καταγραφή των οικοσυστημάτων, κάνει μια γενικόλογη εκτίμηση των επιπτώσεων σε περίπτωση ατυχήματος, η οποία είναι μάλλον ελλιπής στα σημεία που αφορούν το Δήμο Γαύδου.
